Tết đến xuân về câu đối đỏ, dưa hành củ kiệu bánh chưng xanh, hương vị cay nồng chua chua ngọt ngọt mà hễ nhắc đến món này chỉ có tết mới thấy ăn, củ kiệu như linh hồn tết Việt mà dù ở bất cứ nơi đâu, trong nước hay ngoài nước vẫn giữ trọn tình thắm quê nhà.
Củ kiệu là dạng củ mọc dưới đất thuộc họ hành lá, hành tím, trồng nhiều ở các tỉnh miền Tây và miền Trung nơi có lớp đất xốp và nhiều phù sa cạnh sông. Kiệu mỗi nơi cách trồng và hình dáng cũng khác vì thổ nhưỡng, khí hậu vùng trồng, nổi tiếng phải nói đến kiệu Huế, kiệu Quảng Nam, Quảng Ngãi với củ nhỏ, nhưng chắc chắn, hơi nồng đặc trưng.
Còn miền Tây thì kể đến kiệu Tiền Giang, kiệu Bạc Liêu ú nu ú nần, hào sảng cay nồng hao đường thấy sợ. Cách làm kiệu mỗi nơi cũng 1 vẻ nhưng nhìn chung vẫn là hương vị của đất trời, của mùa xuân se lạnh ở miền Bắc, ấm dần khi vào Nam.
Kiệu của người Bắc thường làm chóng dùng, ngâm dấm táo sau khi làm sạch kiệu, muốn kiệu trắng sạch thì ngâm tro than qua đêm rồi xả sạch trước khi làm, kiệu ngâm này thì 3 ngày là ăn, thêm chút ớt có vị chua nhiều, củ cay nồng làm xua cái rét ngày tết, xuống tới miền Trung thì có kiệu ngâm nước mắm vừa nồng cay vừa mặn mòi như tình của biển, về miền nam xứ của ngọt ngào kiệu cũng được thấm cái tình chan chứa đó bằng giấm nuôi, đường cát, đường thốt nốt, đường phèn, để kiệu tự chua từ từ nên được làm từ đầu tháng chạp để kiệu được chua ngọt nồng nhẹ dễ ăn.
Củ kiệu ngày tết được dùng cho rất nhiều món ăn kèm, như ăn chung với thịt kho, ăn với nước mắm chua ngọt, ăn chung lạp xưởng, tôm khô cho chút nước củ kiệu làm mềm con tôm vừa mặn vừa ngọt tê đầu lưỡi, kiệu còn ăn chung bánh tét, bánh chưng chiên thì có mà chết thèm vì đỉnh.
Nói túm lại thấy các sàn kiệu mẹ làm, bà ngồi lặt, các thao kiệu áo lớp đường óng ánh dưới nắng làm ai cũng nôn nao đón tết, kiệu có làm mới thấy công sức của người làm trân trọng món ăn dân dã nhưng thấm đẫm tình gia đình, tình làng nghĩa xóm khi cùng nhau túm tụm cười nói làm kiệu đón tết.
Thấy kiệu là thấy tết, như thấy lại niềm háo hức được chạy rong quanh xóm những ngày nghỉ học cùng tụi nhỏ đi loanh quanh rộn ràng trong không khí, nhà nhà làm kiệu dưới tiết trời ấm áp và văng vẳng đâu đây tiếng nhạc xuân vang trời.
Xem thêm:
Xem thêm: